Wat is bevrijdingsdag?
Bevrijdingsdag klinkt als iets wat vanzelf spreekt: vlaggetjes, festivals, een biertje in je hand, muziek in het park. Maar er zit een lange geschiedenis onder die vlag. Bevrijdingsdag is dé dag waarop we in Nederland vieren dat we in vrijheid leven. Op 5 mei vieren we dat Nederland werd bevrijd van de Duitse bezetting in 1945. Het is onze jaarlijkse viering van de vrijheid.
Wat deze dag bijzonder maakt, is dat hij niet alleen terugkijkt, maar ook vooruit. Bevrijdingsdag gaat niet alleen over wat er was, maar ook over wat er nu is en nog moet blijven: vrijheid van meningsuiting, geloof, identiteit, beweging, en meer. Vrijheid is geen abstract idee, maar iets wat je voelt in je dagelijkse leven. En op 5 mei staan we daar bewust bij stil.
En dat vieren is belangrijker dan ooit. Want hoe vanzelfsprekend vrijheid soms lijkt, zo kwetsbaar is het ook. Daarom blijft Bevrijdingsdag een moment van nationale betekenis.
Terug naar 1945: hoe Bevrijdingsdag begon
Bevrijdingsdag gaat terug naar 5 mei 1945. Die dag tekende de Duitse bezetter in Hotel De Wereld in Wageningen de capitulatie voor Nederland. Dat is het historische moment waarop Bevrijdingsdag is gebaseerd.
Het nieuws van de bevrijding verspreidde zich als een lopend vuurtje door het land. Er werd gehuild, gejuicht, gedanst. Mensen kwamen de straat op, zelfs in dorpen waar nog geen geallieerden waren aangekomen. De opluchting was tastbaar, maar ook vermengd met verdriet om wie het niet had gehaald.
Niet alles was meteen feest. Sommige delen van Nederland – met name het zuiden – waren al eerder bevrijd, in 1944. Andere plekken zaten nog vol met mijnen, honger en trauma. Maar 5 mei werd het nationale ijkpunt. Het moment waarop het licht definitief aanging.
De Canadezen, tanks en tulpen
Mijn opa – ja, daar is-ie weer – vertelde me ooit hoe hij als jochie Canadezen zag binnenrollen met tanks en chocola. Dat moment vergeet hij nooit meer. Ze gooiden snoep naar de kinderen. Mensen dansten op straat. Niet uit ontspanning, maar uit pure ontlading.
Het waren vooral de Canadezen, samen met Britse en Amerikaanse troepen, die het noorden en westen van Nederland bevrijdden. De beelden van soldaten op Sherman-tanks, omringd door juichende burgers en zwaaiende kinderen, zijn iconisch geworden.
Daarom zie je op Bevrijdingsdag nog vaak Canadese vlaggen bij monumenten. En tulpen – want ook die kregen we van Canada, als dank voor de onderduik van hun kroonprinses. Sindsdien is de tulp een bloem geworden die symbool staat voor hoop en wederopbouw. Een bloem die net als de vrijheid, ieder voorjaar weer terugkomt.
Van herdenken naar vieren
Wat 4 mei is voor stilte, is Dodenherdenking: het moment waarop we stilstaan bij oorlogsslachtoffers. Wat 5 mei is voor geluid, is Bevrijdingsdag: de dag waarop we onze vrijheid vieren.
Dat is het mooie van die tweeluik: eerst herdenken, dan vieren. Het is een opbouw die werkt. 4 mei maakt je bewust van wat we kwijt waren. 5 mei laat je voelen wat we weer terugvonden.
Dat verschil voel je zelfs in de lucht. Waar op 4 mei de stilte zwaarder lijkt te wegen dan woorden, vult op 5 mei het geluid van vrijheid de straten. Muziek, stemmen, gesprekken, vlaggen die wapperen – het zijn de geluiden van een samenleving die zichzelf eraan herinnert dat het goed is om vrij te zijn.
In de beginjaren was Bevrijdingsdag écht een groot feest. Vlaggen, optochten, toespraken, fanfares. Mensen vierden alsof hun leven opnieuw begonnen was – en dat was het eigenlijk ook. Later werd het rustiger – en zelfs wat politiek. In de jaren ‘70 en ‘80 werd er vooral gesproken over internationale solidariteit en kernwapens.
Pas de laatste 20 jaar is het weer een feestdag met een breed publiek karakter. Mét inhoud, maar ook met plezier. Met ruimte voor reflectie, maar ook voor dans. En dat is precies de kracht van Bevrijdingsdag: het herinnert ons eraan dat vrijheid niet alleen iets is om te beschermen, maar ook iets is om samen van te genieten.
Wat vieren we op 5 mei
Goede vraag. Want je hoort vaak: “We vieren vrijheid.” Maar wat is vrijheid eigenlijk?
Vrijheid is…
- Dat je mag zeggen wat je denkt.
- Dat je zelf mag bepalen wie je bent.
- Dat je zonder angst over straat loopt.
- Dat je je kinderen laat opgroeien in vrede.
Maar vrijheid is ook: mogen klagen over het weer, mopperen over de politiek, en drie keer stemmen op een andere partij. Het is het onzichtbare cement van ons dagelijks leven.
En dat vieren we dus op Bevrijdingsdag, elk jaar opnieuw. Niet alleen het einde van de oorlog, maar alles wat sindsdien is opgebouwd. Een vrije pers. Open verkiezingen. Mensenrechten.
Het programma van Bevrijdingsdag 2025
Bevrijdingsdag 2025 staat weer in het teken van verbinding, muziek en betekenisvolle ontmoetingen. Hier is wat je kunt verwachten:
1. het ontsteken van het vrijheidsvuur (Wageningen)
De dag begint symbolisch in Wageningen, waar het bevrijdingsvuur wordt ontstoken. Dat vuur is het officiële begin van Bevrijdingsdag. Jongeren brengen dat vuur daarna op de fiets naar alle provincies.
2. 14 bevrijdingsfestivals
Door het hele land, van Groningen tot Zeeland, vinden grote festivals plaats. Met optredens van artiesten, sprekers en activisten. Het publiek is jong, de sfeer is los, maar de boodschap blijft hangen: vrijheid is nooit vanzelfsprekend.
3. vrijheidsmaaltijden
Door heel Nederland organiseren buurtverenigingen, horeca en vrijwilligers ‘vrijheidsmaaltijden’. Denk: lange tafels op pleinen, broodjes soep en gesprekken tussen jong en oud. Eten als verbinder. Veel mensen noemen dit het mooiste onderdeel van Bevrijdingsdag: samen eten, luisteren, en verhalen delen.
4. nationale tv-uitzending
’s Avonds zendt de NOS een speciale uitzending uit met interviews, verhalen en beelden van de dag. Vaak ook met een pakkende toespraak of muzikaal slot.
Hoe vieren we vrijheid in 2025?
Vroeger waren het fanfares en vlaggen. Nu zijn het vooral gesprekken, muziek en ontmoeting. We vieren vrijheid minder met confetti, meer met bewustzijn. En dat past bij de tijd.
Toch blijft Bevrijdingsdag ook gewoon leuk. Ik ben zelf al jaren vaste bezoeker van het Bevrijdingsfestival in Utrecht. Een mengsel van muziek, foodtrucks, goede verhalen en jonge mensen die niet te beroerd zijn om te luisteren naar iets wat ouder is dan TikTok.
Is Bevrijdingsdag wel écht voor iedereen?
Een lastige vraag. Officieel is 5 mei maar eens in de vijf jaar een nationale vrije dag. In 2025 is het weer zo’n jaar. Dus ja, lekker vrij.
Maar in de praktijk? Veel mensen moeten gewoon werken. Niet elk bedrijf of cao erkent het als vrije dag. En dat wringt. Want hoe kunnen we een nationale viering houden als niet iedereen vrij is om mee te doen?
Dat zorgt voor scheve gezichten. De ene helft van het land viert vrijheid met festivals en Vrijheidsmaaltijden, terwijl de andere helft op kantoor zit of in ploegendienst werkt. Dat haalt iets weg van het gezamenlijke gevoel dat Bevrijdingsdag zou moeten brengen.
Bovendien speelt het mee in hoe serieus we de dag nemen. Als we willen dat vrijheid voor iedereen telt, dan moet ook het vieren ervan voor iedereen mogelijk zijn. Een officiële vrije dag zou geen uitzondering moeten zijn, maar de standaard.
Daarom klinkt de roep om van Bevrijdingsdag een volwaardige, vaste feestdag steeds luider. Want vrijheid vier je niet half – die deel je, met iedereen.
Wie organiseert het eigenlijk allemaal?
Het Nationaal Comité 4 en 5 mei is de motor achter alles. Zij zorgen voor:
- de landelijke herdenking op 4 mei,
- de aansturing van de Bevrijdingsfestivals,
- educatieve projecten op scholen,
- én de jaarlijkse toespraak en thema’s rond vrijheid.
Ze betrekken jongeren, kunstenaars, veteranen, en iedereen daartussenin. En dat doen ze goed. Elk jaar staat er een nieuw thema centraal. In 2025 is dat: ‘Vrijheid geef je door’.
Persoonlijke verhalen van vrijheid
Vrijheid is iets groots. Maar het wordt pas écht als het klein is. Als het een verhaal krijgt.
Zoals het verhaal van mijn oma, die als meisje haar vader terugzag na de oorlog. Of van mijn buurman die als kind vluchtte uit Joegoslavië en nu ieder jaar een vlag uithangt op 5 mei, mét zijn kinderen.
Of het verhaal van jouzelf misschien. Over wat vrijheid voor jóu betekent. De kans om jezelf te zijn. Te stemmen. Of gewoon rustig te leven. Bevrijdingsdag krijgt betekenis in verhalen.
Wat kun jij doen op 5 mei?
Vier Bevrijdingsdag op jouw manier:
- ga naar een Bevrijdingsfestival
Toegang is vaak gratis, sfeer is goed, en je hoort verhalen die je bijblijven. - eet mee met een vrijheidsmaaltijd
Check de website van jouw gemeente of 4en5mei.nl voor locaties. - hang de vlag uit
Rood-wit-blauw, zonder oranje wimpel. Op 5 mei mag dat. - praat met iemand die de oorlog (of een andere onvrijheid) heeft meegemaakt
Misschien je opa. Misschien je Syrische buurvrouw. Misschien jezelf.
waarom bevrijdingsdag elk jaar opnieuw belangrijk is
Bevrijdingsdag is meer dan een feestdag. Het is een herinnering aan de kracht van vrijheid, en aan het feit dat die niet vanzelf komt. Door elk jaar op 5 mei stil te staan bij onze bevrijding én onze huidige vrijheden, houden we het verhaal levend. Bevrijdingsdag 2025 biedt opnieuw de kans om die vrijheid samen te vieren – bewust, persoonlijk en met elkaar.
